Centenario do nacemento de Miguel Hernández (6)

Recital na Fundación-Museo Eugenio Granell, en Santiago de Compostela

Centenario do nacemento de Miguel Hernández (5)

Centenario do nacemento de Miguel Hernández (4)

Centenario do nacemento de Miguel Hernández (3)

Centenario do nacemento de Miguel Hernández (2)

Un certo sentimento de empatía co poeta deixouse sentir ó longo de todo o proceso de preparación do recital e non faltaron os momentos de emoción como se evidenciou finalmente na actuación cara ó público.

Centenario do nacemento de Miguel Hernández

Cartel anunciando o recital, realizado pola Fundación-Museo Eugenio Granell

A idea de preparar un recital adicado a Miguel Hernández xurdíu por mor da celebración do Centenario do seu nacemento. As compoñentes do Grupo de Teatro coñecían algúns dos seus poemas, sobre todo por medio das cancións de Joan Manuel Serrat e tamén de Jarcha ("Vientos del pueblo"); algunhas trouxeron elas mesmas libros ou fotocopias para, despois dunha primeira lectura, facer a selección definitiva.

Ó longo do ano estiveron moi atentas a tódalas noticias ou programas de radio ou TV que fixeran referencia ó poeta, noticias que logo comentaban nos ensaios, de xeito que ían relacionando o contido dos poemas coas vivencias do autor. Nalgúns casos esta relación foi determiñante para a interpretación; noutros prevaleceu o método introspectivo.

Exercicios de vocalización

Os trabalingoas e os xogos de palabras ofrecen moitas posibilidades para a millorar a vocalización dos actores.

Algúns exemplos:

Sete varas de pano pardo, madre,

escasa capa lle fan a un frade;

ispa esa escasa capa parda, frade;

(Concello de Vedra)

Lobo rubio roeu a loro duro;

se loro duro roe, lobo rubio lo remoe;

(Concello de Vedra)

Teño unha tasa de sal arrasada,

¿quena de sal desarrasará?

(Concello de Vedra)

Se vou a Bueu, eu non vou nun bou; e se non vou nun bou, eu a Bueu non vou; (tradicional galego); neste caso o ritmo é fundamental para comprensión;

A muller do meu tío Mateo, xirómeno meu,

ten unha xiroba

que lla fixo meu tío Mateo, xirómeno meu,

co rabo da escoba.

(Concello de Santiago de Compostela)

Con dados ganan condados; calambur de Francisco de Quevedo, o mesmo que o seguinte:

Entre el clavel blanco y la rosa roja, Su Majestad escoja;

Os efectos especiais

Un dos aspectos teatrais que máis me gosta traballar é o dos efectos sonoros, pois son unha parte indispensable desa maxia que fai que o espectador se esqueza de todo para centrar toda a súa atención no que acontece no escenario.

Por outra banda, resulta moi creativo para os alumnos ir argallando, mentres dura a preparación dunha obra, trebellos para roducir os sons e bruídos axeitados. Cicais esta afición provén do gosto pola radio que me inculcou de nena miña avoa, as historias de "Matilde, Perico y Periquín" e logo as radionovelas de Guillermo Sautier Casaseca.

Na exposición conmemorativa do 75 aniversario da radio en España (Museo doPobo Galego, San Domingos de Bonabal) poiden ver algúns dos artiluxios que empregaban e que agora moita xente coñece: cun coco partido pola metade para simular o trote do cabalo...

Algúns dos trucos que agora coñezo e que teño empregado en distintas ocasións aprendeumos Ricardo Outes, que fora tramoista do Teatro Principal de Santiago na súa anterior etapa antes de convertirse en cine (afortunadamente está recuperado de novo para teatro); outros aprendinos de Rodolfo López-Veiga que tamén fixera teatro radiofónico. E, por último, algúns xurdiron simplemente da experimentación en grupo.

BOMBAS DE PALENQUE:

Globos dos maís sinxelos inflados que pinchamos con alfinetes.

Para darlle máis realismo imitamos o son da subida da bomba poñendo a boca para pronunciar o "X" e expulsamos o aire durante todo o tempo que podemos. É importante o ritmo que lle damos a este efecto.

Convén levar sempre algúns globos de máis, pois como a secuencia dura só uns poucos segundos, só se pode marcar o inicio, logo os encargados dos efectos, dous polo menos, déixar

anse levar pola súa intuicion.

PETARDOS:

Son disparos de pouca intensidade, con papel burbuxa, do que se emprega para empaquetar materiais fráxiles.

A meirande parte dos efectos sonoros fanse con material de desfeita e iso facilita que se poidan practicar todo o que sexa preciso ata acadar o resultado desexado.

Da miña bitácora

Homenaxe a Ramón Piñeiro

Letras Galegas 2009

Rosalía de Castro a ritmo de rap:

Algúns din: ¡miña terra!

Outros din: ¡meu cariño!

I este di: ¡miñas lembranzas!

I aquel outro: ¡os meus amigos!

Todos sospiran, todos,

por algún ben perdido.

Eu só non digo nada,

eu só nunca sospiro,

que o meu corpo de terra

i-o meu cansado esprito,

a donde quer que eu vai

van comigo.

Actuación para o Curso de Verán da USC, "Actualizacións en Xerontoloxía, 2009.

Recital de poemas de Uxío Novoneyra (2)

Recital de poemas de Uxío Novoneyra

Letras Galegas 2010:

Auditorium do Museo do Pobo Galego, Xuño, 2010

Courel dos tesos cumes que ollan de lonxe!

Eiquí síntese ben o pouco que é un home...

FIANDEIRA namorada

que fías detralo lume

cos ollos postos nas chamas

roxiñas brancas i azules.

Fiandieriña que fías

nas noites do longo inverno

as liñas máis delgadiñas

que o fío do pensamento.

Cai a neve branca fora

riba dos teitos calada

mentras ti fías e soñas

nunha cousiña lonxana...

(Resultou ser unha jota)

No bicarelo do bico do brelo

canta o paxariño.

No mesmiño bicarelo

do bico do brelo.

PRANTO POLO CHÉ

ELEXÍA ISTANTANIA A ERNESTO GUEVARA

As aves da tua morte foron os muricegos que non vira
en todo o ano.
Por iles soupen que é certo.
É certo! é certo! é certo! é certo! é certo!

Ás palazadas por dúbida entre certeza quer vir o pranto
como o peso de prumas inda quentes dos derradeiros pa-
xariños mortos
de tódalas anduriñas que cairon ó irse.

Como os homiños morren os éroes
non se funden Os Andes nin nada.
A mesma door xa afroxa a gorxa ó decorrer polo pranto
baixiño.
E nin inda agora nin pra ti teño outra voz.

Homenaxe a José Saramago

Recente a morte do escritor portugués e Premio Nobel José Saramago, aproveitamos o noso recital de poemas de Uxío Novoneyra no Auditorium do Museo do Pobo Galego para rendirlle unha pequena homenaxe recitando o seu poema "Não direi".

Não direi:
Que o silêncio me sufoca e amordaça.
Calado estou, calado ficarei,
Pois que a língua que falo é de outra raça.

Palavras consumidas se acumulam,
Se represam, cisterna de águas mortas,
Ácidas mágoas em limos transformadas,
Vaza de fundo em que há raízes tortas.

Não direi:
Que nem sequer o esforço de as dizer merecem,
Palavras que não digam quanto sei
Neste retiro em que me não conhecem.

Nem só lodos se arrastam, nem só lamas,
Nem só animais bóiam, mortos, medos,
Túrgidos frutos em cachos se entrelaçam
No negro poço de onde sobem dedos.

Só direi,
Crispadamente recolhido e mudo,
Que quem se cala quando me calei
Não poderá morrer sem dizer tudo.

Da miña bitácora (2)

Da miña bitácora

Lembranzas

Grabación de "O boticario Don Saturio", lance primeiro de "Os vellos non deben de namorarse", de Alfonso D. R. Castelao, realizada en 1979 pola televisión española en Galicia.

A grabación foi realizada no Teatro do Colexo LaSalle, no Hostal dos Reis Católicos e na sede da televisión española en Galicia, situada daquela no último andar do Pazo de R

axoi. Dirixida por Rodolfo López-Veiga e interpretada por actores non profesionais, a meirande parte deles alumnos das Aulas da Terceira Idade de Santiago de Compostela, tiven a oportunidade de participar na mesma como rexidora de escea.

Actuación en Caldas de Reis

Actuación en Caldas de Reis co espectáculo "Ruinfonía", novembro 2007